Ανησυχητική μείωση των μελισσοσμηνών – Μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου

Αναλυτικά στοιχεία για το ποσοστό της μείωσης των μελισσοσμηνών ανά Νομό και αναζήτηση των αιτίων του φαινομένου, καθώς και ενημέρωση για τη θέση της χώρας μας στο ζήτημα της πρόσφατης προσωρινής απαγόρευσης, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της χρήσης τριών εντομοκτόνων (νεονικοτινοειδών), που κρίθηκαν ότι συνδέονται με το φαινόμενο αυτό, ζητά με ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή η Φεβρωνία Πατριανάκου.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους μελισσοκόμους αλλά και με αδημοσίευτα στοιχεία της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σημαντική μείωση των μελισσοσμηνών, η οποία ξεπερνά πανελλαδικά το 40%, με πολυδιάστατες επιπτώσεις τόσο στην παραγωγή μελιού, όσο και στην ισορροπία της βιοποικιλότητας και του οικοσυστήματος και συνακόλουθα της διατροφικής αλυσίδας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει την απαγόρευση της κυκλοφορίας τριών συγκεκριμένων εντομοκτόνων, ως αποδεδειγμένα συνδεόμενων με το φαινόμενο της εξόντωσης των μελισσών, στηριζόμενη σε σχετική μελέτη της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων.

Η Βουλευτής Λακωνίας, ζητά επιπλέον, με την ερώτησή της αυτή, να ενημερωθεί σχετικά με την ύπαρξη και τα αποτελέσματα μελετών για την επίδραση και άλλων παραγόντων στη βιωσιμότητα των μελισσοσμηνών και συγκεκριμένα την επίδραση της λειτουργίας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) και των κεραιών κινητής τηλεφωνίας.

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης της Βουλευτού έχει ως εξής:

Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τους μελισσοκόμους αλλά και με αδημοσίευτα στοιχεία της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος, παρατηρείται μεγάλη μείωση των μελισσοσμηνών, με συνεπαγόμενες επιπτώσεις στην παραγωγή μελιού. Την τελευταία δεκαετία η μείωση αυτή ξεπερνά πανελλαδικά το 40%, ενώ σε περιοχές, όπως η Αττική, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 90%. Στη Λακωνία δε, εκτιμάται περίπου στο 50%.

Οι διαστάσεις του προβλήματος είναι ιδιαίτερα σημαντικές αλλά και πολυδιάστατες:

Σοβαροί κίνδυνοι για τη μελισσοκομία, με ευρύτερες συνέπειες, λαμβανομένων υπόψη της ποιότητας του ελληνικού μελιού και της εξαγωγικής του δυναμικής, καθώς και της εξέχουσας θέσης που κατέχει η χώρα μας στην επαγγελματική μελισσοκομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπου δεν υπάρχουν μέλισσες, το περιβάλλον νοσεί, καθώς το έντομο αυτό, λόγω της επικονίασης, αποτελεί τον απόλυτο δείκτη υγείας της βιοποικιλότητας και του οικοσυστήματος, καθώς και συνακόλουθα της διατροφικής αλυσίδας.

Τα έντομα – επικονιαστές συνεισφέρουν στην αγροτική παραγωγή σε περισσότερες από 150 καλλιέργειες της Ευρώπης, ενώ η μέλισσα είναι ο κύριος επικονιαστής στη φύση.

Κύριο αίτιο για την εκδήλωση του γενικευμένου αυτού προβλήματος, το οποίο παρατηρείται και σε άλλες χώρες και λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, είναι συγκεκριμένα φυτοφάρμακα, σύμφωνα με μελέτη που εξέδωσε τον περασμένο Ιανουάριο η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).

Σημειωτέον ότι τα φυτοφάρμακα αυτά έχουν τοξικότητα 7.000 φορές ισχυρότερη από εκείνη του DDT, του εντομοκτόνου που είχε απαγορευθεί τη δεκαετία του 1970, παραμένουν στο περιβάλλον για μήνες ή και έτη, ενώ είναι υδατοδιαλυτά και έχουν ήδη βρεθεί σε υπόγεια ύδατα.

Στηριζόμενη στην ως άνω μελέτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την απαγόρευση της κυκλοφορίας των τριών συγκεκριμένων νεονικοτινοειδών, ως αποδεδειγμένα συνδεόμενων με την εξόντωση των μελισσών. Σημειωτέον ότι και τα τρία αυτά εντομοκτόνα κυκλοφορούν ευρέως στη χώρα μας.

Υπέρ της πρότασης αυτής της Επιτροπής ψήφισαν 15 κράτη, κατά της πρότασης ψήφισαν 8 κράτη, ενώ 4 κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, απείχαν της ψηφοφορίας.

Συγκεκριμένα, τα 27 κράτη-μέλη κλήθηκαν να ψηφίσουν επί της έφεσης που κατέθεσε η Commission στην Επιτροπή Εφέσεων των Βρυξελλών ζητώντας να επανεξεταστεί η πρότασή της για απαγόρευση της χρήσης εντομοκτόνων που συνδέεται με τη μαζική εξόντωση μελισσών.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η Γερμανία, η οποία απείχε κατά την πρώτη ψηφοφορία, μετακινήθηκε από την αρχική της θέση και ψήφισε υπέρ της απαγόρευσης, παρά το γεγονός ότι ο ένας από τους δύο ομίλους που διαθέτει στην αγορά τα φυτοφάρμακα που θα απαγορευθούν, είναι γερμανικός.

Παρ’ ότι δεν συγκεντρώθηκε η ειδική πλειοψηφία που απαιτείται, των 255 ψήφων, η Commission έκρινε ότι η πρόταση, που συγκέντρωσε τελικά 180 ψήφους, έχει αρκετούς νέους υποστηρικτές, οι οποίοι μετακινήθηκαν από την αρχική τους θέση και για το λόγο αυτό προέβη στην προσωρινή απαγόρευση των τριών εντομοκτόνων από τον προσεχή Δεκέμβριο και για 2 χρόνια.

Η αναστολή της χρήσης των συγκεκριμένων εντομοκτόνων αφορά τις καλλιέργειες του αραβόσιτου, της ελαιοκράμβης, του ηλιοτρόπιου και του βαμβακιού.

Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τους μελισσοπαραγωγούς, παρατηρείται μείωση του πληθυσμού των μελισσοσμηνών σε περιοχές όπου έχουν τοποθετηθεί κεραίες κινητής τηλεφωνίας, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά πάρκα κλπ.

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1.- Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, σε ποιο ποσοστό ανέρχεται η μείωση των μελισσοσμηνών τόσο στο σύνολο της χώρας όσο και ανά περιοχή και ειδικότερα ποια είναι η κατανομή των μειώσεων ανά Νομό;

2.- Ποια είναι η θέση της χώρας μας για το εν λόγω ζήτημα και βάσει ποιων στοιχείων, ευρημάτων και σχετικών μελετών και ερευνών διαμορφώθηκε;

3.- Έχουν ληφθεί υπόψη στη διαμόρφωση της Ελληνικής θέσης και με ποιο τρόπο, τόσο η μελέτη της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), όσο και τυχούσες αντίστοιχες μελέτες άλλων κρατών – μελών που υπερψήφισαν την πρόταση;

4.- Οι Έλληνες Ευρωβουλευτές είχαν οδηγίες από την Ελληνική Κυβέρνηση για τη στάση που τήρησαν και στις δύο ψηφοφορίες;

5.- Υπάρχουν μελέτες για την επίδραση και άλλων παραγόντων στη βιωσιμότητα των μελισσοσμηνών και συγκεκριμένα την επίδραση της λειτουργίας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) και των κεραιών κινητής τηλεφωνίας και ποια είναι τα αποτελέσματά τους;

6.- Εάν δεν υπάρχουν τέτοιες μελέτες, προτίθεται το Υπουργείο να ερευνήσει άλλα αίτια μείωσης των μελισσοσμηνών;