Ανοικτή Συνάντηση Εργασίας για την Επιχειρησιακά Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων

Το πρόβλημα των Αστικών Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα, ευρίσκεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή, καθώς μετά από δεκαετίες αποσπασματικής και αναποτελεσματικής διαχείρισης και αδράνειας για την εφαρμογή βιώσιμων λύσεων η χώρα μας καλείται σήμερα να υπερβεί, σε ελάχιστο χρόνο, τα λάθη του παρελθόντος (που οδήγησαν σε αδιέξοδο, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον) και να προχωρήσει στην υλοποίηση των βέλτιστων ενεργειών, που θα οδηγούν στην επίτευξη των εθνικών στόχων ανακύκλωσης. Με στόχο την παραγωγή άμεσων αποτελεσμάτων από ταχείες, συγκροτημένες, εφικτές και υλοποιήσιμες ενέργειες, το Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη CISD διοργάνωσε Ανοικτή Συνάντηση Εργασίας, στις 15 Ιανουαρίου 2014, με θέμα την Επιχειρησιακά Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων, και πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο ΑΘΗΝΑ 984, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων (Γκάζι). Στην συνάντηση αυτή συμμετείχαν περισσότεροι από 40 Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι, Υπηρεσιακοί Παράγοντες από όλη τη χώρα, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνών φορέων, των αρμόδιων Υπουργείων, των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, της αρμόδιας αρχής για την Περιβαλλοντική Ευθύνη, της Διαχειριστικής Αρχής, των ΠΕΔ, της ΚΕΔΕ, των ΦΟΔΣΑ και ΔΙΦΟΔΣΑ, Επιχειρήσεων, Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης, της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, Κοινωνικών Φορέων και ΜΚΟ. Στον χαιρετισμό που απεύθυναν η Γενική Γραμματέας του Οργανισμού Municipal Waste Europe, κα Βάνια Βέρα, ο εκπρόσωπος της International Solid Waste Association, κ. Αντώνης Μαυρόπουλος, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, κ. Γιάννης Μιχαήλ και η Βουλευτής και Πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, κα Αυγερινοπούλου, τόνισαν τη σημασία της ανοικτής αυτής διαβούλευσης στην εξεύρεση ρεαλιστικών λύσεων προς μία κοινωνία μηδενικών αποβλήτων με αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων, λαμβάνοντας υπόψη την φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων, προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας, με νέες θέσεις εργασίας και προστασία του περιβάλλοντος, αναβαθμίζοντας παράλληλα το επίπεδο πολιτισμού της χώρας. Από την εισαγωγική ομιλία της Προέδρου του CISD, Μαργαρίτας Καραβασίλη και ακολούθως από την συνοπτική παρουσίαση των Θέσεων - Προτάσεων του CISD από τον Επιτελικό Σύμβουλο, Περικλή Σαχίνη, αναδείχθηκε ο χαρακτήρας του απόβλητου ως κοινωνικός πόρος/προϊόν, η αξία του οποίου πρέπει να επιστρέφει στον Πολίτη και η ανάγκη ανάκτησης του χαμένου χρόνου, με υπέρβαση των αγκυλώσεων, εμποδίων και περιορισμών και άμεσες αποφάσεις για ριζικές τομές που εγγυώνται πρόληψη και μείωση των αποβλήτων. Υποστηρίχθηκε η ανάγκη προσαρμογής των Περιφερειακών Σχεδιασμών και η θεραπεία εγγενών αδυναμιών και ατολμίας της Διοίκησης, σε εφαρμογή της νομοθεσίας και των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τήρηση της ιεραρχίας ολοκληρωμένης διαχείρισης και συνεχή ενημέρωση των Πολιτών. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε συστηματικός διάλογος σε τέσσερεις θεματικές ενότητες: * 40 χρόνια σκουπίδια: Η Πολιτεία τοποθετείται * Προσπάθειες των ΟΤΑ και Καλές Πρακτικές - Προβλήματα και Ανασταλτικοί Παράγοντες * Επιχειρήσεις και Πολίτες εν δράσει - Πρακτικές Ιδιωτικών ή Κοινωνικών Φορέων - Εμπόδια * Επιχειρησιακές Προτάσεις για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση ΑΣΑ στην Ελλάδα - Τι κάνουμε στο μεταξύ Στον διάλογο αυτόν συνοπτικά αναδείχθηκαν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: 1. κοινή συμφωνία ως προς τα σημεία που ανέδειξε το CISD, με εγρήγορση της Πολιτείας και άμεση ανάληψη πολιτικών δεσμεύσεων για την επίτευξη στόχων πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης και αξιοποίησης, ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή των αποβλήτων, στη βάση της έννοιας της «επιχειρησιακότητας» που δόθηκε στην ανοικτή συνάντηση, η οποία οδηγεί στην επιλογή ρεαλιστικών λύσεων που θα πρέπει να καταλήξουν σε ένα επιχειρησιακό σχέδιο δράσης 2. ανάγκη συνεχούς, επίμονης, ενημέρωσης των Πολιτών, 3. ανάδειξη της προόδου που έχει επιτευχθεί με την εφαρμογή των «μπλε» κάδων και των άλλων πρωτοβουλιών που έχουν γίνει και συνέβαλαν στην προώθηση της ανακύκλωσης, στην βάση της φιλοσοφίας «πληρώνω όσο πετάω», όσο και τα εμπόδια που εξακολουθούν να υφίστανται, 4. ανάδειξη των άμεσων και μακροχρόνιων θετικών αποτελεσμάτων της ορθής και ολοκληρωμένης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, τόσο για την ίδια την κοινωνία και τους πολίτες της, όσο και για την εθνική οικονομία και το περιβάλλον, 5. απαίτηση ανάληψης σοβαρών επιπρόσθετων προσπαθειών από μέρους της πολιτείας για την ορθή στοχοθέτηση και την κατάρτιση επιχειρησιακού σχεδίου δράσης για την επίτευξη της ιεραρχίας στη διαχείριση των αποβλήτων και την επίτευξη των ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων, με σαφή στροφή προς μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων, 6. επανεξέταση των κριτηρίων με τα οποία η πολιτεία προτάσσει και χρηματοδοτεί υπερδιαστασιολογημένα έργα ΣΔΙΤ 7. αναπροσαρμογή στις συμβάσεις ως προς τις «εγγυημένες» ποσότητες και τις υπερδιαστασιολογημένες μονάδες επεξεργασίας με δίκαιη κατανομή του επιχειρηματικού ρίσκου, καθώς υποθηκεύουν το μέλλον της ανακύκλωσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι όσες χώρες το έκαναν δεν καταφέρνουν να καλύψουν την υπερχωρητικότητα, 8. επανεξέταση της επένδυσης στην τεχνολογία της καύσης ως προς τις επιπτώσεις, οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές, καθώς, εκτός των άλλων αποδείχθηκε πολύ δαπανηρή και αναποτελεσματική, 9. άρση των θεσμικών, διοικητικών και άλλων εμποδίων, αλλά και αντιμετώπιση των υπηρεσιακών καθυστερήσεων στις προσπάθειες ανακύκλωσης, 10. ανάγκη γενίκευσης της πρόληψης, της διαλογής στην πηγή και της ανακύκλωσης στα Ξενοδοχεία και στις επιχειρήσεις εστίασης, 11. στοχευμένη ανακύκλωση για ειδικές κατηγορίες υλικών/πόρων με εφαρμογή στα δημόσια και δημοτικά κτίρια, στα νοσοκομεία, κλπ. 12. εντατική προετοιμασία για την επίτευξη των υψηλότερων στόχων ανακύκλωσης, έως 70%, που θέτει το 7ο Πρόγραμμα της ΕΕ, με έμφαση στην απόδοση της ευθύνης του παραγωγού και της πολιτείας, 13. καταλογισμός των ευθυνών της Πολιτείας, τόσο ως προς την ΜΗ ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων, όσο και σε θέματα της ΜΗ αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς που έχει προκληθεί από την λειτουργία των ΧΑΔΑ αλλά και των ατελών ΧΥΤΑ, 14. διαφάνεια, έλεγχος και συστηματική παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας των νομίμως υφιστάμενων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων, με έμφαση στον τομέα του απόβλητου συσσωρευτών μολύβδου και η άμεση δημιουργία Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων. 15. ανάγκη ορθής ερμηνείας και τήρησης του νόμου, όπου δίνονται όλες οι απαντήσεις στις χρόνιες αγκυλώσεις της Διοίκησης 16. ουσιαστική υποστήριξη, από μέρους της πολιτείας, των «καλών» πρακτικών τις οποίες σήμερα παραγνωρίζει ή ακόμη και στραγγαλίζει και θέσπιση κινήτρων 17. ανάγκη άμεσης χωροθέτησης δημοτικών σταθμών μεταφόρτωσης, προώθησης της κομποστοποίησης και της χωροθέτησης πράσινων σημείων, 18. επιτάχυνση στην κατασκευή ΣΜΑ και ΧΥΤΑ που καθυστερούν αδικαιολόγητα, 19. άμεση αντιμετώπιση των κρίσιμων προβλημάτων και των σοβαρών περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της Δυτικής Αττικής από την λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής, 20. θέσπιση κινήτρων και υποστήριξη για την περαιτέρω ανάπτυξη δημοτικών, τοπικών ή κοινωνικών πρωτοβουλιών, που εξελίσσονται με επιτυχία στην Σπάρτη, στην Τρίπολη, στην Τήνο, στην Μύκονο, αλλά και στην Χάλκη, στους Λειψούς, στον Άγιο Δημήτριο Αττικής, στην Καλαμάτα και αλλού, 21. άρση σειράς εμποδίων στο χώρο της ανακύκλωσης των οικοδομικών και άλλων αποβλήτων Στις συζητήσεις συμμετείχαν οι * Διονυσία Αυγερινοπούλου, Βουλευτής και Πρόεδρος Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής * Πέτρος Τατούλης, Περιφερειάρχης Πελοποννήσου * Γιώργος Μακρυωνίτης, Αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου * Αντώνης Μαυρόπουλος (International Solid Waste Association) * Βάνια Βέρα (Γενική Γραμματέας Οργανισμού Municipal Waste Europe) * Γιάννης Μιχαήλ (Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού) * Ανδρέας Βαρελάς, Αντιδήμαρχος Αθηναίων * Σπύρος Μπενέτος, Δήμαρχος Λειψών, * Μαρία Ανδρούτσου, Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου Αττικής, * Γιάννης Γρυπιώτης, Δήμαρχος Ευρώτα Λακωνίας, * Γιάννης Παπαδόπουλος, εκπρόσωπος του Δήμου Καλαμάτας, * Δημήτρης Μπουραϊμης, Δήμαρχος Φυλής, * Ηλίας Κουνιαρέλλης, Αντιδήμαρχoς Λέσβου, * Ζαχαρίας Δοξαστάκης, Δήμαρχος Χερσονήσου Κρήτης, * Γιάννης Ραζής, ΕΕΑΑ (Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης), * Φίλιππος Κιρκίτσος, ΟΕΑ (Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης), * Σπύρος Δεμερτζής, ΣΕΒΙΑΝ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης), * Βούλα Ρέντζου, YIUCO (Reuse, Upcycle, Recycle), * Δημήτρης Κανακόπουλος, ΣΕΚ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Κομποστοποίησης), * Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, ΞΕΕ (Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος) * Δημήτρης Πολιτόπουλος, ΚΟΙΝΣΕΠ ΚΑΛΛΟΝΗ-ΚΕΛΛΙΑ ΤΗΝΟΣ, * Βασίλης Γιόκαρης, ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ, * Σταύρος Αργυρόπουλος, ΛΑΚΩΝΙΚΗ ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, * Ντένης Σαρηγιάννης (καθηγητής, Πολυτεχνική Σχολή ΑΠΘ) * Γιάννης Αγαπητίδης, Πρόεδρος του ΕΟΑΝ, * Χαράλαμπος Τσοκανής, ΔΙΦΟΔΣΑ * Ανδρέας Λουκάτος, ΣΕΒΙΑΝ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης), * Χάρης Μουρκάκος, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΔΡΑΝΩΝ ΝΟΤΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Τις συζητήσεις συντόνισαν και συμμετείχαν οι: * Μαργαρίτα Καραβασίλη (Πρόεδρος CISD) * Μαρία Λοϊζίδου (ΕΜΠ) * Μανώλης Μπαλτάς (CISD) * Φώτης Κοκοτός (CISD)